NeoCraft-Powertrail #1: Messerschmiedehandwerk

NEOCRAFT-POWERTRAIL #1: HET AMBACHT VAN MESSENMAKER

DE POWERTRAIL

Deze geocache maakt deel uit van de NeoCraft-Powertrail rond het thema oude Bulgaarse ambachten. De Powertrail heeft tot doel om informatie te verstrekken over verschillende oude ambachtelijke beroepen die in Bulgarije een bijzondere traditie vormen. Bij de cachelistings zit een uitvoerige beschrijving van de geschiedenis van het beroep, het beroepsprofiel en de producten. Op die manier moeten de cachelistings ervoor zorgen dat de kennis over deze ambachtelijke beroepen ook voor de komende generaties bewaard blijft. Deze Powertrail brengt jullie via verharde wegen tot diep in het Vitosha-gebergte. Het parcours is, vanaf het beginpunt gemeten, 3,5 km lang. Het beginpunt ligt op een hoogte van 702 m. De laatste cache van de reeks bevindt zich op 1.111 m. Het hoogteverschil bedraagt dus 409 meter.

HET AMBACHT

Het mes ("kulaklija") wordt vervaardigd met het procedé van het smeedlassen, waarbij het lemmet gesmeed wordt door het solderen van staal en ijzer.

Iedereen die vroeger ijzer bewerkte, werd smid genoemd, ongeacht het soort producten dat hij maakte en ongeacht de toepassingen waarvoor ze gebruikt werden. Het ambacht werd als smeedkunst bestempeld. Volgens een Ottomaanse wet uit 1772 waren de beoefenaars van het ambacht van de smeedkunst één van de eerste beroepsgroepen die bijvoorbeeld in Gabrovo een gilde oprichtten. De smeedkunst lag aan de basis van de economische bloei van de stad en dat blijkt ook uit enkele sagen die weerspiegeld worden in volksliederen. De meesters maken hun producten uit staal en ijzer. Er zijn nooit messen zonder staal gemaakt omdat dit volgens de regels van de gilde niet toegestaan was.

Na het solderen van staal en mals ijzer werden de producten in drie categorieën ingedeeld.

In het eerste geval worden het staal en het ijzer zo gesoldeerd dat het staal het snijdende deel en de punt van het lemmet vormt. Die werkwijze wordt "kajnak" (smeedlassen) genoemd en de messen die op die manier vervaardigd worden, heten kajnaklii". Op die manier werden vrij goedkope messen voor huishoudelijk gebruik gemaakt.

De tweede categorie messen wordt vervaardigd door het staal en het ijzer voor het lemmet meerdere keren te smeden tot er een homogene massa ontstaat. Een lemmet van een mes, sabel of dolk dat op die manier vervaardigd is, is tegelijkertijd scherp, stabiel, hard, elastisch. Op die manier ontstaan er kwalitatief hoogwaarde producten die als wapen kunnen dienen voor speciale en professionele doeleinden.

De derde variant wordt uitsluitend uit stukken staal vervaardigd. Tot deze categorie behoren onder andere scheermessen.

In enkele onderzoeken wordt beweerd dat er naar gelang het type en de varianten meer dan 150 verschillende soorten messen bestaan. Van de meeste soorten zijn er vandaag de dag spijtig genoeg geen exemplaren meer beschikbaar. Het enige wat rest, zijn de benamingen:

• • "kulaklii": een mes met een oorvormige uitbreiding aan het achterste uiteinde van het handvat dat uit hoorn, hout, been of metaallegeringen vervaardigd is;
• "• "kokoni": luxueuze, elegante, kleine messen met rijkelijk versierde handvatten met reliëfs uit wit of gekleurd been of hoorn;
• • "dvoetschki, troetschki": universele messen van verschillende afmetingen die meestal met twee of met drie in een lederen etui verpakt worden;
• • "kantarlii": mes met een handvat uit messing en met een ingebouwd weegmechanisme (hefboom en een haak die aan een veer hangen). Het wordt gebruikt voor het wegen van kleine zwaarden.

Vandaag de dag vervaardigen messenmakers ook een groot aantal zakmessen of "tschekii". Het gaat om een kleiner model mes waarvan het stalen lemmet bij het dichtklappen verdwijnt in het handvat dat uit hoorn of uit hout vervaardigd is.

De derde categorie producten van een messenmaker zijn scharen. Ook bij dit product bestaan er uiteenlopende types, die in het huishouden of voor professionele doeleinden gebruikt worden.

DE CACHE

De cache hangt aan een boom in de buurt van de bank. Hou ook rekening met de spoilerfoto. Je hoeft de draad niet los te maken om de doos te openen. In die doos bevindt zich een pre-form van een petfles. De doos kan ook zo van het deksel geschroefd worden. Vooral bij goed weer moet je hier rekening houden met dreuzels. Gelieve een stift mee te brengen om het logboek in te vullen. In de doos is er plaats voor trackables.